download je eigen poster voor thuis: alleen de tijdsindeling of spiraal met leven
eerste trilobieten
eerste bryozoa
eerste Conodanta
Cambrium
541-485
Anomalocaris
Het Cambrium is de eerste periode dat veel grote en goed herkenbare meercellige fossielen worden gevonden. Hiervoor komen slechts sponzen en strombolieten voor. In het begin verschijnt ongeveer de helft van alle bekende groepen leven, vaak zonder duidelijke voorouders. Alle leven bevond zich nog in zee. De sterke toename van soorten wordt de Cambrische explosie genoemd.
eerste vissen
eerste zeelelie
Ordovicium
485-443
eerste land planten
eerste nautilus
In het Ordovicium was het relatief warm (veel CO2) met een hoog zeeniveau. Het leven is nog voornamelijk in het water, hoewel primitieve planten en insecten al in vochtige omgevingen op het land kwamen. Er ontstond een groot land: Gondwana. Tijdens het Ordovicium was er een sterke toename van biodiversiteit. Succesvolle groepen zeedieren waren de inktvissen en graptolieten. In het Ordovicium verschenen ook de eerste kaakloze vissen.
<== 446: Laat-Ordovicische massa-extinctie of Ordovicium-Siluurmassa-extinctie (85% soorten sterft uit)
Paleozoïcum
541-252
eerste beenvissen
eerste landplanten met vaten
Siluur
443-419
eerste miljoenpoten
eerste koraal
In het Siluur was het klimaat warmer en lag het zeeniveau hoger dan in het voorafgaande laatste deel van het Ordovicium. De landmassa was verspreid over het grote Gondwana en wat kleinere continenten. Gedurende het Siluur verschenen de eerste planten op het land. Gewervelde dieren kwamen nog niet op het land voor, maar in de oceanen verschenen steeds beter uitgeruste soorten vissen. Bekende gidsfossielen uit het Siluur zijn verder graptolieten, brachiopoden en trilobieten.
eerste dinosauriërs
Trias
252-200
In het Trias waren bijna alle continenten nog samen in Pangea. Maar aan het einde van het Trias begon dit op te breken. Het klimaat was wereldwijd droog en warm en het zeeniveau nog relatief laag. Gedurende het Trias ontstonden veel nieuwe soorten, waaronder de eerste dinosauriërs en gevleugelde pterosauriërs, soorten koralen en vroege zoogdieren. Bij de planten verschenen de eerste zaadplanten in het Trias.
<== 202: Trias-Jura-extinctie (80% leven sterft uit)
Mesozoïcum
252-63
uitsterven Conodonta
Jura
201-145
eerste salamander, hagedis
In de Jura was het supercontinent Pangea uiteen aan het vallen. Het was een warme periode, waarin ijskappen op de polen ontbraken. De zeespiegel stond wereldwijd vrij hoog, vooral aan het begin. De Jura was samen met het Krijt de bloeiperiode van de dinosauriërs. De eerste vogels ontstonden.
eerste bijen
eerste mieren
Krijt
145-66
uitsterven dinosauriërs, ammonieten, rudisten, Pterosauriërs
In het Krijt was het relatief warm met een hoge zeespiegel. In het water leefden tegenwoordig uitgestorven groepen dieren waaronder zeereptielen, ammonieten en rudisten. Op het land leefden veel soorten dinosauriërs. Tegelijk ontstonden de moderne zoogdieren en vogels. Onder de planten ontstonden bedekt-zadigen (planten met boemen).
<== 65.5: Krijt-Paleogeen-massa-extinctie (50% leven sterft uit)
eerste pinguins
eerste vleermuizen
Paleogeen
66-23
eerste beren
De ligging van de continenten verschilde niet veel met tegenwoordig. Aanvankelijk koelde het af en daalde het zeeniveau. Het zeeniveau was relatief laag. Later vond echter een opwarming plaats maar aan het einde koelde het weer af. Na de massa extinctie bleven in de zee groepen over die ook nu het zeeleven domineren, zoals mollusken en beenvissen. Aan het einde daalde de concentratie calcium in het zeewater, wat waarschijnlijk zorgde voor de opkomst van koralen en de neergang van nannoplankton. Op het land namen de zoogdieren de ruimte van de dinosauriërs over.
Cenozoïcum
66-heden
Neogeen
23-2.58
Het was een periode met een gematigd klimaat. Dit zorgde mede voor de opkomst van dieren en planten die in grasland leefden. Aan het einde koelde het langzaam verder af.
Kwartair
2.58-heden
eerste moderne mens
E was in deze periode sprake van een groot aantal ijstijden of glacialen, koude periodes waarin met name op het noordelijk halfrond vaak grote landijskappen ontstonden. Er stierven veel plant- en diersoorten uit, door een versnelde evolutie van bepaalde groepen zoogdieren en door grote migratiebewegingen van vele organismen, alle als gevolg van de grote klimaatwisselingen. Ook de moderne mens ontstond in deze periode.
Proterozoïcum
Precambrium...
eerste sponzen
In eerste periode waren er geen dieren of planten. Alleen bacterien. Op de achtergrond is een voorbeeld van een stromboliet te zien. Laagjes bacterien over elkaar
eerste goniatieten
eerste wolfsklauw
Devoon
419-359
eerste haaien
eerste varens
In het Devoon was het relatief warm klimaat met een hoog zeeniveau. Er werden grote riffen gevormd in ondiepe zeeën, terwijl op het land de primitieve planten en insecten zich verder ontwikkelden. De eerste echte bossen ontstonden, met ook de eerste zaadplanten groeiden. In de zee werden de kaakvissen met name de Placodermi steeds dominanter. In het Devoon verschenen ook de eerste gewervelde landdieren. Dit waren amfibieën, die zich uit vissen ontwikkelden.
<== 375: Laat-Devonische extinctie (75% soorten sterft uit)
eerste ceratieten
Carboon
359-299
eerste coniveren
Tijdens het Carboon werd het supercontinent Pangea uiteindelijk gevormd. Het zeeniveau was relatief hoog en grote delen van wat nu Europa is waren bedekt met moerassen. In deze moerassen werden afgestorven plantenresten opgeslagen die later steenkool en olie vormen. Er verschenen veel nieuwe soorten planten, insecten en amfibieën en ook de eerste reptielen en zaadplanten.
eerste ammonieten
eerste kevers
Perm
299-252
uitsterven trilobieten, blastoidea, rugosa-koraal, zeeschorpioenen
Het Perm werd afgesloten door de grootste massa-extinctie in de Aardse geschiedenis.
Omdat alle landmassa samengesteld was in het supercontinent Pangea werd het klimaat wereldwijd droger. Op veel plaatsen werden typisch continentale sedimenten afgezet zoals zandsteen. In het Perm evolueerde de reptielen en andere landdieren goed door. Later zouden hieruit de dinosauriërs en zoogdieren ontstaan.
<== 251 : Perm-Trias-massa-extinctie (96% zeeleven en 70% landleven sterft uit)
Enkele Foto's of tekeningen zijn onaangepast overgenomen van Wikipedia. Deze worden met de naam van de maker aangegeven.